تراوه
تراوش یا برون‌نشست یا ترشح اشاره به بیرون دادن سیال از یک سطح دارد.
در زیست‌شناسی
در دانش زیست‌شناسی به مایعی که از یک بافت زیستی به بیرون داده می‌شود، تراوه یا اگزودا (به انگلیسی: Exudate) گفته می‌شود. این واژه در دانش پزشکی نیز به برون‌نشست یک مایع از دستگاه گردش خون از طریق زخم یا آسیبی دیگر اطلاق می‌شود.
انواع تراوه در پزشکی
تراوه یا اگزودا (اگزودات) مایع خارج سلولی است که در نتیجه تغییر وریدها هنگام التهاب بوجود می‌آید که باعث ایجاد یک مایع خارج سلولی با غلظت بالای پروتئین و چسبندگی بالا می‌شود. در واقع اگزودا طرف مقابل ترانسودا است و به طور شایع در عوارض انفلامیتور، عفونت‌ها و عوارض نئوپلاستیک خواهد بود. در انفارکتوس ریه , تروما و حساسیت به دارو ممکن است تراوه ایجاد شود.
تراوه بدخیم
تراوه ریزشی (نزله‌ای یا زکامی)
تراوه چرکین
تراوه التهابی
تراوه فیبرینی
لوله‌گذاری تراشه
لوله‌گذاری داخل تراشه یا لوله‌گذاری نای (Tracheal intubation) به معنای قرار دادن یک لوله قابل انعطاف در داخل نای می‌باشد. اینکار هنگامی صورت می‌گیرد که فرد نیاز به تنفس مکانیکی یا جلوگیری از آسپیراسیون دارد.
تکنیک
معمولاً فرد کاندید این کار هشیار نیست (یا به دلیل بیماری یا توسط داروهای هوشبری) چون رفلکس‌های بدن مانع از لوله گذاری می‌شوند. سپس با کمک لارنگوسکوپ با لوله تراشه مناسب لوله گذاری انجام می‌شود. پس از اطمینان از اینکه لوله داخل نای قرار گرفته است، لوله ثابت شده انتهای آن به ونتیلاتور یا آمبوبگ وصل می‌شود. این کار در اتاق عمل یا شرایط اورژانس انجام می‌گیرد. البته گاه لوله گذاری با برش غضروف کریکوتیروئید نیز انجام می‌شود.
آسپیراسیون ریوی
آسپیراسیون ریوی (یا باختصار آسپیراسیون) بمعنی ورود هرنوع مایع٬ ترشحات مانند بزاق دهان٬ خلط و جسم صُلب توسط دم‌ریوی بدرون مجرای تنفسی تعریف می‌گردد.
این مواد می‌توانند شامل شیر مادر درهنگام تغذیه نوزاد٬ استفراغ در فرد بیهوش٬ آب در فرد غرق شده و یا یک شیء کوچک (مثل دانه عدس) باشند که به‌درون سیستم تنفسی مکیده شوند.
آسپیراسیون بخودی خود خطر مرگ را بدنبال ندارد بلکه پی‌آمد آن در درجه اول خفگی ناشی از نبود و یا کمبود اکسیژن(هیپوکسی) و در درجه دوم عفونتهای ریوی تهدید کننده است.
عوامل خطرزا
عوامل خطرزا در ایجاد آسپیراسیون ریوی٬ شامل شرایطی است که کاهش سطح هوشیاری را بدنبال داشته باشد. از مهمترین این شرایط میتوان به آسیب های مغزی، مسمومیت با الکل، اووردوز(مصرف بیش‌ازحد)در مواد مخدر یا دارو و بیهوشی جنرال نام برد. همچنین کاهش رفلکس در اسفنکتر فوقانی مری و اسفنکتر تحتانی مری- معده و همچنین چاقی و بارداری می تواند خطر ابتلا به آسپیراسیون در افراد نیمه هوشیار را افزایش دهد. از دیگر عوامل خطرزا میتوان به سوند بینی-معده (جهت تغذیه) و لوله گذاری تراشه نیز اشاره کرد.
هیپرترمی بدخیم
هیپرترمی بدخیم (به انگلیسی: Malignant hyperthermia) وضعیت نادر و کشنده‌ای است که در برخی از افراد پس از تماس با داروهای بیهوشی بروز می‌کند.
عوامل
این بیماری بیشتر در اثر داروهای بیهوشی استنشاقی مانند هالوتان و شل کننده‌های عضلانی مانند سوکسینیل کولین روی می‌دهد. این افراد یک زمینه ارثی برای این بیماری دارند.
علائم
سفتی عضلانی، اسیدوز، افزایش دمای بدن (۱درجه سانتیگراد در هر۱۵ دقیقه) تاکیکاردی و حالت هیپرمتابولیک از علایم آن می‌باشد.
درمان
درمان انتخابی عبارت است از تجویز وریدی ۱۰mg/kg دانترولن.به محض اینکه به این سندرم مشکوک شدید داروهای بیهوشی و یا شل کننده دپولاریزان باید قطع شود و فشار مثبت اکسیژن شروع شود.
پیشگیری
تست انقباض در اثر کافئین - هالوتان، که غلظت کافئین لازم برای ایجاد انقباض در ماهیچه اسکلتی را اندازه‌گیری می‌کند، تست استاندارد برای تشخیص استعداد ابتلاء به هیپرترمی بدخیم می‌باشد. بیماران نیازمند بیهوشی که مستعد ابتلاء به هیپرترمی بدخیم می‌باشند، باید قبلاً با روزی ۵mg/kg دانترولن خوراکی در چهار دوز مجزاء، به مدت ۳-۱ روز درمان شده، از تجویز داروهای قادر به ایجاد این سندرم در هنگام بیهوشی به این بیماران خودداری گردد. در این بیماران استفاده از هیچ روش بیهوشی کاملاً بی‌خطر نمی‌باشد، گرچه داروهائی که معمولاً تجویز می‌شوند عبارتند از نارکوتیک‌ها، باربیتورات‌ها، نیتروزاکسید و بی‌حس‌کننده‌های موضعی استری
شاخص دوطیفی
شاخص دوطیفی یا اندکس بیسپکترال (به انگلیسی: Bispectral index) یا به اختصار بیس یکی از انواع فناوری پزشکی برای اندازه‌گیری عمق بیهوشی در یک فرد است و جایگزین سیستم گودل(Guedel system) شده است. شاخص دوطیفی در بیهوشی عمومی به هوش‌بر کمک می‌کند تا میزان عامل بیهوشی را با دقت بیشتری از بیمار تا بیمار دیگر تعیین کند. این تکنیک آمار به‌هوش آمدن در طول جراحی را به شدت پایین آورده است.الگوریتم روش اندازه‌گیری هوشیاری در بیمار در این سیستم بصورت اسرار شرکتی بوده و قابل کپی‌برداری نیست.
تاریخچه
شاخص دوطیفی توسط آسپکت مدیکال سیستم در سال ۱۹۹۴ ابداع شدو بر مبنای آنالیز الگوریتمی نوار مغزی بیمار در طول جراحی عمل می‌کند. همراهی این سیستم با یک پایش همزمان همچون ماهیچه‌نگاری برقی (الکترومیوگرافی) به هوش‌بر امکان تجویز عامل بیهوشی در دوز دقیق را اعطا می‌کند. سازمان غذا و داروی امریکا در سال ۲۰۰۳ آن‌را در زمره سامانه‌های برتر هوشبری اعلام نمود.
محاسبه بیس
شاخص دوطیفی بر پایه آمار و مجموعه پارامترهای برداشته شده در الکتروانسفالوگرافی و آزمایش‌های مختلف از جمله میزان متابولیک قند خون (گلوکوز) در طول جراحی عمل می‌کند. مجموعه‌ای سنگین از زیرپارامترهای نوار مغزی همراه دامنه آماری زمان-بسامد و طیف آماری آرایش یافته، پایه و اساس محاسبه آن‌را تشکیل می‌دهد.
واحد تعیین اندکس در مانیتور بیس، عددی بدون ابعاد و قدر مطلق بازه طبیعی بین عدد صفر (برابر با خلسه و سکوت در الکتروانسفالوگرام) و عدد ۱۰۰ (برابر با هوشیاری و بیداری کامل) می‌باشد. طبق شاخص کارخانه سازنده، شاخص دوطیفی بین ۴۰ تا ۶۰ نمایشگر یک بیهوشی کامل برای عمل جراحی است و عمق و روند بیهوشی بیمار را به آنستزیست یا هوش‌بر نمایش می‌دهد.
ماهیت اصلی اشاخص دوطیفی و هسته عملیاتی آن، تبدیل نمودارها و منحنی‌های تفسیری و پیچیده در الکتروانسفالوگرام ثبت شده از فعالیت قشر مغز، به یک عدد مطلق (بازه صفر تا صد) و در نتیجه محاسبه بی‌نقص و دقیق میزان بیهوشی بوده که مرهون سرعت بالای پردازنده‌های رایانه‌ای جدید است.
آموزش سلامت
آموزش سلامت (به انگلیسی: Health Education) عبارت است از آموزش مسائل مربوط به سلامت به افراد جامعه. به عبارتی دیگر به فرایند آموزشی مرتبط با فراهم کردن ترکیبی از رویکردها برای تغییر سبک زندگی که می تواند به افراد، خانواده‌ها و جوامع در تصمیم گیری آگاهانه درباره موضوعاتی که در بازیابی، دستیابی و حفظ سلامت موثر است، کمک نماید آموزش سلامت می گویند.
آموزش سلامت نه تنها با انتقال اطلاعات ارتباط دارد، بلکه با ایجاد انگیزه، مهارت ها و اعتما به نفس مورد نیاز برای اقدام جهت اعتلای سلامت نیز در ارتباط است. آموزش سلامت شامل انتقال و تبادل اطلاعات در زمینه شرایط زیربنایی اجتماعی، اقتصادی و محیط تاثیرگذار بر سلامت و همچنین در زمینه عوامل خطر فردی و رفتارهای مخاطره آمیز و استفاده از نظام مراقبت های بهداشتی می باشد.
در گذشته آموزش سلامت به عنوان واژه ای که در برگیرنده طیف وسیعی از اقدامات، شامل بسیج اجتماعی و حمایت همه جانبه بوده مورد استفاده قرار می گرفت. اکنون این روش ها در اصطلاح ارتقای سلامت گنجانده شده و تعریف خیلی محدودتری از آموزش سلامت به منظور تاکید بر تفاوتهای بین این دو حوزه (آموزش سلامت و ارتقای سلامت) ارائه شده است.
تغذیه
نیاز انسان به خوراک یکی از احتیاجات ذاتی یا فیزیولوژیک است که مهمترین عامل بقای زندگی و طول عمر می‌باشد. احتیاج به خوراک دائمی است و ارگانیسم را مجبور می‌کند تا برای بدست آوردن خوراک و رفع گرسنگی کوشش کند.
تغذیه صحیح رشد را میسر می‌سازد، به تندرستی و طول عمر می‌انجامد و با تأثیر بر روی مغز و روان سبب رشد فکری می‌گردد.
غذای انسان باید شامل پروتئین‌ها، چربی‌ها، کربوهیدرات‌ها، مواد معدنی، ویتامین و آب باشد تا رشد و سلامت یاخته‌های بدن تأمین شود. این مواد با تغییراتی که در لوله گوارش حاصل می‌کنند قابل جذب می‌شوند و برای تأمین نیازهای حیاتی مورد استفاده یاخته‌های بدن قرار می‌گیرند.
تاریخچه تغذیه
تا اوایل سده ۱۹ مفهوم غذاخوردن فقط پرکردن شکم بود و احساس گرسنگی بشر را وادار می‌کرد تا آنچه را در دسترس خود می‌دید بدون توجه به کمیت و کیفیت آن مصرف کند. شهرنشینی و تشکیل اجتماعات باعث ایجاد تغییرات زیادی در طرز تغذیه بشر شده‌است. اولین اجتماعات و شهرها در میانرودان، آسیای غربی، مصر و یونان بوجود آمدند. شهرنشینهای اولیه کشاورزی و دامپروری را به خوبی می‌دانستند و برای تغذیه خود از محصولات متنوع استفاده می‌کردند. ایران نخستین کشور جهان است که انسان اولیه در آن به کشاورزی و پرورش دام پرداخته‌است. ( آرتور کیت و دکتر ارنست هرتسفیلد در کتابی به نام صنایع ایران ثابت کرده‌اند که کشاورزی و تمدن از فلات ایران شروع شده‌است). در حفاریهایی که در بعضی از نقاط ایران نظیر شوشتر، دامغان، تخت جمشید و تپه سیلک کاشان به عمل آمده نشان می‌دهد که تاریخ کشاورزی در ایران متجاوز از ۶۰۰۰ هزار سال است.
تاریخچهٔ تغذیه در یونان نشان می‌دهد که مردم یونان باستان برای تغذیه اهمیت زیادی قائل بودند و این جمله به آنان منسوب است که: «برای تقویت روح هرگز جسم را نباید فراموش کرد و باید مردم را با ورزش و غذای مناسب تربیت کرد.» شواهد نشان می‌دهد که در زمانهای قدیم مردم یونان بیشتر از گیاهان تغذیه می‌کردند و مصرف گوشت گوسفند، پرندگان، شکر، لبنیات و ماهی نیز در بین بعضی از طبقات اجتماع معمول بوده‌است. همچنین روغن زیتون را بسیار مصرف می‌کرده‌اند.
در روم قدیم مردم کشاورزی می‌کردند و از غلات، بقولات و میوه و بعضی از انواع سبزیها تغذیه می‌کردند. غلات غذای اصلی آنها را تشکیل می‌داد و مصرف گوشت منحصر به طبقة اشراف بود. در دورانهای بعد یعنی پس از استقرار امپراتوری در روم وضع تغذیة مردم تغییر کرد و رومیان بعد از فتوحات مختلف از تغذیه مردم سرزمینهای فتح شده تقلید کرده و در این راه جانب افراط می‌پیمودند. البته این طرز تغذیه مربوط به طبقات مرفه و اعیان بود درحالیکه مردم عادی تغذیه ساده‌ای داشتند. در این زمان حتی کتب آشپزی نیز در روم منتشر شده که کتاب Deipnosphistae اثر Athenaeus در قرن دوم میلادی چاپ شده و طرز تهیه غذاهای گوشتی، سبزیها و اطلاعات دیگری در آن شرح داده شده‌است.
در مورد رژیمهای غذایی آغاز پیدایش آن به لوحه ای متعلق به سال ۱۹۰۰ قبل از میلاد مسیح در ناحیه سومر مربوط می‌شود که در آن برنامه غذایی یک کودک نوشته شده و در حال حاضر در موزه باستان‌شناسی استانبول نگهداری می‌شود.
طی دورانهای مختلف تاریخ و از دیدگاه مذاهب گوناگون، رژیمهای غذایی حائز اهمیت بسیار بوده و در بسیاری از کتب مذهبی مطالبی در زمینة تغذیه در دوران بارداری، شیردهی و روزه منعکس شده‌است. بقراط غالباً نصایح و توصیه‌هایی در زمینه مصرف یا عدم مصرف بعضی از غذاها به بیماران خود می‌کرده‌است و اکثر پزشکان یونان باستان رژیم درمانی را به عنوان بخش مهمی از معالجة بیماریها بکار می‌بردند.
زکریای رازی که از دید عده زیادی پدر علم تغذیه شناخته شده توصیه‌های مختلفی در زمینة رژیمهای غذایی دارد. همچنین در کتاب حفظ الصحه اثر اسرف بن محمد در زمینه تغذیه و رژیم در دوران مختلف زندگی مطالبی سودمند عنوان شده‌است.
با وجود اهمیت زیاد این رشته در حفظ سلامت انسان از گذشته تا حال داشته، ولی تا سالهای پایان جنگ جهانی اول هیچ سازمانی که رسما در این زمینه فعالیت کند وجود نداشت، تا اینکه در سال ۱۹۱۷ نخستین انجمن مربوط به رژیم‌دانان توسط گروهی از کارشناسان تغذیه آمریکا تأسیس شد. این انجمن برای اولین بار مجله علمی رژیم شناسان را در سال ۱۹۲۵ منتشر کرد. و به تدریج دامنه فعالیت خود را در زمینه مدیریت خدمات غذایی مراکز تغذیه توسعه داد.
دانش‌آموختگان این رشته که رژیم‌شناس (Dietition) نامیده می‌شوند، باید تمام اطلاعات و دانش خود را در راه کمک به برقراری و بهبود سلامت بشر بکار گیرند.
اصطلاح رژیم درمانی یا درمان با رژیم (Diet-therapy) به معنای استفاده از رژیم غذایی نه فقط برای بیماران بلکه برای افراد سالم نیز است. بدین معنی که افراد سالم نیز باید به نوبه خود از رژیم غذایی مناسب استفاده کنند تا بدین وسیله از ابتلا به سوءتغذیه مصون مانده و از سلامت کامل برخوردار شوند.
تغذیه سالمندان
پیرشدن و سالخوردگی با کاهش تدریجی فعالیت‌های فیزیکی و افزایش بیماریهای مزمن همراه می‌شود و به نظر می‌رسد که بهبود تغذیه تا حد زیادی قادر است از این مشکلات پیشگیری کند و یا آنها را تخفیف دهد. به همین دلیل یکی از مسائل مهم سالمندان، مسائل پزشکی و بهداشتی از جمله وضعیت تغذیه آنهاست. با افزایش سن، نیاز آنها به انرژی کاهش یافته و تمایل به مصرف غذا کمتر می‌شود. در این حال اگر انتخاب غذا درست صورت نگیرد، میزان دریافت مواد مغذی ضروری در آنها پایین‌تر از حد مطلوب خواهد بود. عوامل مؤثر در ایجاد مشکلات تغذیه‌ای سالمندان بدین شرح می باشند:
۱ - عوامل جسمانی: مانند کاهش کل انرژی مورد نیاز، بیماریهای مزمن، بی‌اشتهایی، تغییر حس چشایی، خرابی دندان‌ها، بی‌تحرکی، ناتوانی جسمی، مشکلات گوارشی، تداخلات دارویی و یا تداخل غذا و داروها
۲ - مشکلات روحی و روانی: افسردگی، تنهایی، از دست دادن همسر
۳ - مشکلات اقتصادی: درآمد کم، کمبود امکانات برای تهیه و طبخ غذای مناسب و زندگی در آسایشگاه
نیازهای تغذیه‌ای سالمندان میزان انرژی مورد نیاز : با افزایش سن میزان نیاز به انرژی کاهش می‌یابد که می‌تواند به دلیل کاهش فعالیت جسمی، کاهش توده عضلانی و فعال بدن باشد. در صورت دریافت مازاد بر نیاز انرژی مشکلات و عوارضی مانند چاقی، فشارخون، بیماریهای قلبی‌عروقی برای سالمند ایجاد می‌شود. میزان نیاز به انرژی برای هر سالمند متفاوت بوده و براساس وزن، قد، شرایط فیزیکی و سلامتی وی محاسبه می‌شود.
میزان پروتئین مورد نیاز سالمندان : با افزایش سن علاوه بر کاهش توده عضلانی، ذخیره پروتئینی بدن نیز کاهش می‌یابد و میزان نیاز به پروتئین با افزایش سن نه تنها کاهش نیافته بلکه ثابت مانده و یا افزایش می‌یابد. بویژه در صورت ابتلا به بیماریها و یا عفونت‌ها که این مسئله بسیار مهم می‌باشد. توصیه می‌شودچهل تا شصت درصد از انرژی دریافتی روزانه سالمندان از پروتئین‌ها به ویژه پروتئین‌های با کیفیت بالا تامین شود.
تغذیه کودکان و نوجوانان
غذاهايي مثل شير و بيسکويت، نان و خرما، نان و پنير، کيک، کلوچه‌ها، ميوه يا آب‌ميوه و يا انواع شربت‌هاي خانگي، انواع خشکبار مثل بادام، گردو، پسته، کشمش، برگه، توت خشک به‌عنوان ميان‌وعده براي کودکان بسيار مناسب هستند.
سوءتغذیه
سوءتغذیه نوعی بیماری به‌شمار می‌آید که به علت مصرف ناکافی یا بیش از اندازهً یک یا چند مادهٔ غذایی بروز می‌کند. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه یکی از بزرگ‌ترین مشکلات مربوط به تغذیه قحطی و کمبود مواد غذایی لازم برای سوخت‌وساز بدن است. با این وجود، سوءتغذیه در همهٔ کشورهای جهان با نمودهای گوناگون چون چاقی، بدخوری و یا کم‌خوری دیده می‌شود. بر پایه آمار سازمان بهداشت جهانی، سوءتغذیه بزرگ‌ترین عامل مرگ‌ومیر کودکان است.
از مهمترین دلایل سوءتغذیه در جهان میتوان کمبود مواد غذایی و کیفیت نامناسب آنها را نام برد. قحطی‌ها، کمبود آب و خشکی، جنگ‌ها و آفات محصولات کشاورزی موجب تشدید این دو مورد می‌شوند. افزایش جمعیت، گسترش بیابان‌ها، فقر و رژیم غذایی نادرست به علت نبود اطلاعات و دانش کافی نیز نقش ایفا می‌کنند. باید توجه داشت که خود سوءتغذیه موجب بروز بیماریها و اختلالاتی در سیستم ایمنی و گوارش بدن می‌شود که جذب برخی از مواد غذایی لازم برای متابولیسم بدن را دچار مشکل می‌کند. از طرفی دیگر، پرخوری، بدخوری و حتی رژیمهای سخت لاغری می‌توانند موجب سوءتغذیه شوند.
در کشورهای در حال توسعه، سوءتغذیه موجب بیماری‌هایی چون آنمی، کواشیورکور، راشیتیسم، یا کوری (به علت کمبود ویتامین آ) می‌شود. طبق آمار سال ۲۰۰۴ یونیسف، کمبود آهن در نوزادان بین ۶ تا ۲۴ ماه ۴۰ تا ۶۰٪، و کمبود ید ۱۰ تا ۱۵٪ بر رشد مغز و هوش تأثیر می‌گذارد. به علاوه، کمبود آهن و ید موجب به دنیا آمدن سالانهٔ ۱۸ میلیون نوزاد دچار عقب‌ماندگی ذهنی شده، و کمبود ویتامین آ مرگ سالانهٔ یک میلیون کودک را به همراه دارد.
keywords : مقالات الکترونیک،سایت مقالات الکترونیک،مقاله اینترنتی
تراوش یا برون‌نشست یا ترشح اشاره به بیرون دادن سیال از یک سطح دارد.
در زیست‌شناسی
در دانش زیست‌شناسی به مایعی که از یک بافت زیستی به بیرون داده می‌شود، تراوه یا اگزودا (به انگلیسی: Exudate) گفته می‌شود. این واژه در دانش پزشکی نیز به برون‌نشست یک مایع از دستگاه گردش خون از طریق زخم یا آسیبی دیگر اطلاق می‌شود.
انواع تراوه در پزشکی
تراوه یا اگزودا (اگزودات) مایع خارج سلولی است که در نتیجه تغییر وریدها هنگام التهاب بوجود می‌آید که باعث ایجاد یک مایع خارج سلولی با غلظت بالای پروتئین و چسبندگی بالا می‌شود. در واقع اگزودا طرف مقابل ترانسودا است و به طور شایع در عوارض انفلامیتور، عفونت‌ها و عوارض نئوپلاستیک خواهد بود. در انفارکتوس ریه , تروما و حساسیت به دارو ممکن است تراوه ایجاد شود.
تراوه بدخیم
تراوه ریزشی (نزله‌ای یا زکامی)
تراوه چرکین
تراوه التهابی
تراوه فیبرینی
لوله‌گذاری تراشه
لوله‌گذاری داخل تراشه یا لوله‌گذاری نای (Tracheal intubation) به معنای قرار دادن یک لوله قابل انعطاف در داخل نای می‌باشد. اینکار هنگامی صورت می‌گیرد که فرد نیاز به تنفس مکانیکی یا جلوگیری از آسپیراسیون دارد.
تکنیک
معمولاً فرد کاندید این کار هشیار نیست (یا به دلیل بیماری یا توسط داروهای هوشبری) چون رفلکس‌های بدن مانع از لوله گذاری می‌شوند. سپس با کمک لارنگوسکوپ با لوله تراشه مناسب لوله گذاری انجام می‌شود. پس از اطمینان از اینکه لوله داخل نای قرار گرفته است، لوله ثابت شده انتهای آن به ونتیلاتور یا آمبوبگ وصل می‌شود. این کار در اتاق عمل یا شرایط اورژانس انجام می‌گیرد. البته گاه لوله گذاری با برش غضروف کریکوتیروئید نیز انجام می‌شود.
آسپیراسیون ریوی
آسپیراسیون ریوی (یا باختصار آسپیراسیون) بمعنی ورود هرنوع مایع٬ ترشحات مانند بزاق دهان٬ خلط و جسم صُلب توسط دم‌ریوی بدرون مجرای تنفسی تعریف می‌گردد.
این مواد می‌توانند شامل شیر مادر درهنگام تغذیه نوزاد٬ استفراغ در فرد بیهوش٬ آب در فرد غرق شده و یا یک شیء کوچک (مثل دانه عدس) باشند که به‌درون سیستم تنفسی مکیده شوند.
آسپیراسیون بخودی خود خطر مرگ را بدنبال ندارد بلکه پی‌آمد آن در درجه اول خفگی ناشی از نبود و یا کمبود اکسیژن(هیپوکسی) و در درجه دوم عفونتهای ریوی تهدید کننده است.
عوامل خطرزا
عوامل خطرزا در ایجاد آسپیراسیون ریوی٬ شامل شرایطی است که کاهش سطح هوشیاری را بدنبال داشته باشد. از مهمترین این شرایط میتوان به آسیب های مغزی، مسمومیت با الکل، اووردوز(مصرف بیش‌ازحد)در مواد مخدر یا دارو و بیهوشی جنرال نام برد. همچنین کاهش رفلکس در اسفنکتر فوقانی مری و اسفنکتر تحتانی مری- معده و همچنین چاقی و بارداری می تواند خطر ابتلا به آسپیراسیون در افراد نیمه هوشیار را افزایش دهد. از دیگر عوامل خطرزا میتوان به سوند بینی-معده (جهت تغذیه) و لوله گذاری تراشه نیز اشاره کرد.
هیپرترمی بدخیم
هیپرترمی بدخیم (به انگلیسی: Malignant hyperthermia) وضعیت نادر و کشنده‌ای است که در برخی از افراد پس از تماس با داروهای بیهوشی بروز می‌کند.
عوامل
این بیماری بیشتر در اثر داروهای بیهوشی استنشاقی مانند هالوتان و شل کننده‌های عضلانی مانند سوکسینیل کولین روی می‌دهد. این افراد یک زمینه ارثی برای این بیماری دارند.
علائم
سفتی عضلانی، اسیدوز، افزایش دمای بدن (۱درجه سانتیگراد در هر۱۵ دقیقه) تاکیکاردی و حالت هیپرمتابولیک از علایم آن می‌باشد.
درمان
درمان انتخابی عبارت است از تجویز وریدی ۱۰mg/kg دانترولن.به محض اینکه به این سندرم مشکوک شدید داروهای بیهوشی و یا شل کننده دپولاریزان باید قطع شود و فشار مثبت اکسیژن شروع شود.
پیشگیری
تست انقباض در اثر کافئین - هالوتان، که غلظت کافئین لازم برای ایجاد انقباض در ماهیچه اسکلتی را اندازه‌گیری می‌کند، تست استاندارد برای تشخیص استعداد ابتلاء به هیپرترمی بدخیم می‌باشد. بیماران نیازمند بیهوشی که مستعد ابتلاء به هیپرترمی بدخیم می‌باشند، باید قبلاً با روزی ۵mg/kg دانترولن خوراکی در چهار دوز مجزاء، به مدت ۳-۱ روز درمان شده، از تجویز داروهای قادر به ایجاد این سندرم در هنگام بیهوشی به این بیماران خودداری گردد. در این بیماران استفاده از هیچ روش بیهوشی کاملاً بی‌خطر نمی‌باشد، گرچه داروهائی که معمولاً تجویز می‌شوند عبارتند از نارکوتیک‌ها، باربیتورات‌ها، نیتروزاکسید و بی‌حس‌کننده‌های موضعی استری
شاخص دوطیفی
شاخص دوطیفی یا اندکس بیسپکترال (به انگلیسی: Bispectral index) یا به اختصار بیس یکی از انواع فناوری پزشکی برای اندازه‌گیری عمق بیهوشی در یک فرد است و جایگزین سیستم گودل(Guedel system) شده است. شاخص دوطیفی در بیهوشی عمومی به هوش‌بر کمک می‌کند تا میزان عامل بیهوشی را با دقت بیشتری از بیمار تا بیمار دیگر تعیین کند. این تکنیک آمار به‌هوش آمدن در طول جراحی را به شدت پایین آورده است.الگوریتم روش اندازه‌گیری هوشیاری در بیمار در این سیستم بصورت اسرار شرکتی بوده و قابل کپی‌برداری نیست.
تاریخچه
شاخص دوطیفی توسط آسپکت مدیکال سیستم در سال ۱۹۹۴ ابداع شدو بر مبنای آنالیز الگوریتمی نوار مغزی بیمار در طول جراحی عمل می‌کند. همراهی این سیستم با یک پایش همزمان همچون ماهیچه‌نگاری برقی (الکترومیوگرافی) به هوش‌بر امکان تجویز عامل بیهوشی در دوز دقیق را اعطا می‌کند. سازمان غذا و داروی امریکا در سال ۲۰۰۳ آن‌را در زمره سامانه‌های برتر هوشبری اعلام نمود.
محاسبه بیس
شاخص دوطیفی بر پایه آمار و مجموعه پارامترهای برداشته شده در الکتروانسفالوگرافی و آزمایش‌های مختلف از جمله میزان متابولیک قند خون (گلوکوز) در طول جراحی عمل می‌کند. مجموعه‌ای سنگین از زیرپارامترهای نوار مغزی همراه دامنه آماری زمان-بسامد و طیف آماری آرایش یافته، پایه و اساس محاسبه آن‌را تشکیل می‌دهد.
واحد تعیین اندکس در مانیتور بیس، عددی بدون ابعاد و قدر مطلق بازه طبیعی بین عدد صفر (برابر با خلسه و سکوت در الکتروانسفالوگرام) و عدد ۱۰۰ (برابر با هوشیاری و بیداری کامل) می‌باشد. طبق شاخص کارخانه سازنده، شاخص دوطیفی بین ۴۰ تا ۶۰ نمایشگر یک بیهوشی کامل برای عمل جراحی است و عمق و روند بیهوشی بیمار را به آنستزیست یا هوش‌بر نمایش می‌دهد.
ماهیت اصلی اشاخص دوطیفی و هسته عملیاتی آن، تبدیل نمودارها و منحنی‌های تفسیری و پیچیده در الکتروانسفالوگرام ثبت شده از فعالیت قشر مغز، به یک عدد مطلق (بازه صفر تا صد) و در نتیجه محاسبه بی‌نقص و دقیق میزان بیهوشی بوده که مرهون سرعت بالای پردازنده‌های رایانه‌ای جدید است.
آموزش سلامت
آموزش سلامت (به انگلیسی: Health Education) عبارت است از آموزش مسائل مربوط به سلامت به افراد جامعه. به عبارتی دیگر به فرایند آموزشی مرتبط با فراهم کردن ترکیبی از رویکردها برای تغییر سبک زندگی که می تواند به افراد، خانواده‌ها و جوامع در تصمیم گیری آگاهانه درباره موضوعاتی که در بازیابی، دستیابی و حفظ سلامت موثر است، کمک نماید آموزش سلامت می گویند.
آموزش سلامت نه تنها با انتقال اطلاعات ارتباط دارد، بلکه با ایجاد انگیزه، مهارت ها و اعتما به نفس مورد نیاز برای اقدام جهت اعتلای سلامت نیز در ارتباط است. آموزش سلامت شامل انتقال و تبادل اطلاعات در زمینه شرایط زیربنایی اجتماعی، اقتصادی و محیط تاثیرگذار بر سلامت و همچنین در زمینه عوامل خطر فردی و رفتارهای مخاطره آمیز و استفاده از نظام مراقبت های بهداشتی می باشد.
در گذشته آموزش سلامت به عنوان واژه ای که در برگیرنده طیف وسیعی از اقدامات، شامل بسیج اجتماعی و حمایت همه جانبه بوده مورد استفاده قرار می گرفت. اکنون این روش ها در اصطلاح ارتقای سلامت گنجانده شده و تعریف خیلی محدودتری از آموزش سلامت به منظور تاکید بر تفاوتهای بین این دو حوزه (آموزش سلامت و ارتقای سلامت) ارائه شده است.
تغذیه
نیاز انسان به خوراک یکی از احتیاجات ذاتی یا فیزیولوژیک است که مهمترین عامل بقای زندگی و طول عمر می‌باشد. احتیاج به خوراک دائمی است و ارگانیسم را مجبور می‌کند تا برای بدست آوردن خوراک و رفع گرسنگی کوشش کند.
تغذیه صحیح رشد را میسر می‌سازد، به تندرستی و طول عمر می‌انجامد و با تأثیر بر روی مغز و روان سبب رشد فکری می‌گردد.
غذای انسان باید شامل پروتئین‌ها، چربی‌ها، کربوهیدرات‌ها، مواد معدنی، ویتامین و آب باشد تا رشد و سلامت یاخته‌های بدن تأمین شود. این مواد با تغییراتی که در لوله گوارش حاصل می‌کنند قابل جذب می‌شوند و برای تأمین نیازهای حیاتی مورد استفاده یاخته‌های بدن قرار می‌گیرند.
تاریخچه تغذیه
تا اوایل سده ۱۹ مفهوم غذاخوردن فقط پرکردن شکم بود و احساس گرسنگی بشر را وادار می‌کرد تا آنچه را در دسترس خود می‌دید بدون توجه به کمیت و کیفیت آن مصرف کند. شهرنشینی و تشکیل اجتماعات باعث ایجاد تغییرات زیادی در طرز تغذیه بشر شده‌است. اولین اجتماعات و شهرها در میانرودان، آسیای غربی، مصر و یونان بوجود آمدند. شهرنشینهای اولیه کشاورزی و دامپروری را به خوبی می‌دانستند و برای تغذیه خود از محصولات متنوع استفاده می‌کردند. ایران نخستین کشور جهان است که انسان اولیه در آن به کشاورزی و پرورش دام پرداخته‌است. ( آرتور کیت و دکتر ارنست هرتسفیلد در کتابی به نام صنایع ایران ثابت کرده‌اند که کشاورزی و تمدن از فلات ایران شروع شده‌است). در حفاریهایی که در بعضی از نقاط ایران نظیر شوشتر، دامغان، تخت جمشید و تپه سیلک کاشان به عمل آمده نشان می‌دهد که تاریخ کشاورزی در ایران متجاوز از ۶۰۰۰ هزار سال است.
تاریخچهٔ تغذیه در یونان نشان می‌دهد که مردم یونان باستان برای تغذیه اهمیت زیادی قائل بودند و این جمله به آنان منسوب است که: «برای تقویت روح هرگز جسم را نباید فراموش کرد و باید مردم را با ورزش و غذای مناسب تربیت کرد.» شواهد نشان می‌دهد که در زمانهای قدیم مردم یونان بیشتر از گیاهان تغذیه می‌کردند و مصرف گوشت گوسفند، پرندگان، شکر، لبنیات و ماهی نیز در بین بعضی از طبقات اجتماع معمول بوده‌است. همچنین روغن زیتون را بسیار مصرف می‌کرده‌اند.
در روم قدیم مردم کشاورزی می‌کردند و از غلات، بقولات و میوه و بعضی از انواع سبزیها تغذیه می‌کردند. غلات غذای اصلی آنها را تشکیل می‌داد و مصرف گوشت منحصر به طبقة اشراف بود. در دورانهای بعد یعنی پس از استقرار امپراتوری در روم وضع تغذیة مردم تغییر کرد و رومیان بعد از فتوحات مختلف از تغذیه مردم سرزمینهای فتح شده تقلید کرده و در این راه جانب افراط می‌پیمودند. البته این طرز تغذیه مربوط به طبقات مرفه و اعیان بود درحالیکه مردم عادی تغذیه ساده‌ای داشتند. در این زمان حتی کتب آشپزی نیز در روم منتشر شده که کتاب Deipnosphistae اثر Athenaeus در قرن دوم میلادی چاپ شده و طرز تهیه غذاهای گوشتی، سبزیها و اطلاعات دیگری در آن شرح داده شده‌است.
در مورد رژیمهای غذایی آغاز پیدایش آن به لوحه ای متعلق به سال ۱۹۰۰ قبل از میلاد مسیح در ناحیه سومر مربوط می‌شود که در آن برنامه غذایی یک کودک نوشته شده و در حال حاضر در موزه باستان‌شناسی استانبول نگهداری می‌شود.
طی دورانهای مختلف تاریخ و از دیدگاه مذاهب گوناگون، رژیمهای غذایی حائز اهمیت بسیار بوده و در بسیاری از کتب مذهبی مطالبی در زمینة تغذیه در دوران بارداری، شیردهی و روزه منعکس شده‌است. بقراط غالباً نصایح و توصیه‌هایی در زمینه مصرف یا عدم مصرف بعضی از غذاها به بیماران خود می‌کرده‌است و اکثر پزشکان یونان باستان رژیم درمانی را به عنوان بخش مهمی از معالجة بیماریها بکار می‌بردند.
زکریای رازی که از دید عده زیادی پدر علم تغذیه شناخته شده توصیه‌های مختلفی در زمینة رژیمهای غذایی دارد. همچنین در کتاب حفظ الصحه اثر اسرف بن محمد در زمینه تغذیه و رژیم در دوران مختلف زندگی مطالبی سودمند عنوان شده‌است.
با وجود اهمیت زیاد این رشته در حفظ سلامت انسان از گذشته تا حال داشته، ولی تا سالهای پایان جنگ جهانی اول هیچ سازمانی که رسما در این زمینه فعالیت کند وجود نداشت، تا اینکه در سال ۱۹۱۷ نخستین انجمن مربوط به رژیم‌دانان توسط گروهی از کارشناسان تغذیه آمریکا تأسیس شد. این انجمن برای اولین بار مجله علمی رژیم شناسان را در سال ۱۹۲۵ منتشر کرد. و به تدریج دامنه فعالیت خود را در زمینه مدیریت خدمات غذایی مراکز تغذیه توسعه داد.
دانش‌آموختگان این رشته که رژیم‌شناس (Dietition) نامیده می‌شوند، باید تمام اطلاعات و دانش خود را در راه کمک به برقراری و بهبود سلامت بشر بکار گیرند.
اصطلاح رژیم درمانی یا درمان با رژیم (Diet-therapy) به معنای استفاده از رژیم غذایی نه فقط برای بیماران بلکه برای افراد سالم نیز است. بدین معنی که افراد سالم نیز باید به نوبه خود از رژیم غذایی مناسب استفاده کنند تا بدین وسیله از ابتلا به سوءتغذیه مصون مانده و از سلامت کامل برخوردار شوند.
تغذیه سالمندان
پیرشدن و سالخوردگی با کاهش تدریجی فعالیت‌های فیزیکی و افزایش بیماریهای مزمن همراه می‌شود و به نظر می‌رسد که بهبود تغذیه تا حد زیادی قادر است از این مشکلات پیشگیری کند و یا آنها را تخفیف دهد. به همین دلیل یکی از مسائل مهم سالمندان، مسائل پزشکی و بهداشتی از جمله وضعیت تغذیه آنهاست. با افزایش سن، نیاز آنها به انرژی کاهش یافته و تمایل به مصرف غذا کمتر می‌شود. در این حال اگر انتخاب غذا درست صورت نگیرد، میزان دریافت مواد مغذی ضروری در آنها پایین‌تر از حد مطلوب خواهد بود. عوامل مؤثر در ایجاد مشکلات تغذیه‌ای سالمندان بدین شرح می باشند:
۱ - عوامل جسمانی: مانند کاهش کل انرژی مورد نیاز، بیماریهای مزمن، بی‌اشتهایی، تغییر حس چشایی، خرابی دندان‌ها، بی‌تحرکی، ناتوانی جسمی، مشکلات گوارشی، تداخلات دارویی و یا تداخل غذا و داروها
۲ - مشکلات روحی و روانی: افسردگی، تنهایی، از دست دادن همسر
۳ - مشکلات اقتصادی: درآمد کم، کمبود امکانات برای تهیه و طبخ غذای مناسب و زندگی در آسایشگاه
نیازهای تغذیه‌ای سالمندان میزان انرژی مورد نیاز : با افزایش سن میزان نیاز به انرژی کاهش می‌یابد که می‌تواند به دلیل کاهش فعالیت جسمی، کاهش توده عضلانی و فعال بدن باشد. در صورت دریافت مازاد بر نیاز انرژی مشکلات و عوارضی مانند چاقی، فشارخون، بیماریهای قلبی‌عروقی برای سالمند ایجاد می‌شود. میزان نیاز به انرژی برای هر سالمند متفاوت بوده و براساس وزن، قد، شرایط فیزیکی و سلامتی وی محاسبه می‌شود.
میزان پروتئین مورد نیاز سالمندان : با افزایش سن علاوه بر کاهش توده عضلانی، ذخیره پروتئینی بدن نیز کاهش می‌یابد و میزان نیاز به پروتئین با افزایش سن نه تنها کاهش نیافته بلکه ثابت مانده و یا افزایش می‌یابد. بویژه در صورت ابتلا به بیماریها و یا عفونت‌ها که این مسئله بسیار مهم می‌باشد. توصیه می‌شودچهل تا شصت درصد از انرژی دریافتی روزانه سالمندان از پروتئین‌ها به ویژه پروتئین‌های با کیفیت بالا تامین شود.
تغذیه کودکان و نوجوانان
غذاهايي مثل شير و بيسکويت، نان و خرما، نان و پنير، کيک، کلوچه‌ها، ميوه يا آب‌ميوه و يا انواع شربت‌هاي خانگي، انواع خشکبار مثل بادام، گردو، پسته، کشمش، برگه، توت خشک به‌عنوان ميان‌وعده براي کودکان بسيار مناسب هستند.
سوءتغذیه
سوءتغذیه نوعی بیماری به‌شمار می‌آید که به علت مصرف ناکافی یا بیش از اندازهً یک یا چند مادهٔ غذایی بروز می‌کند. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه یکی از بزرگ‌ترین مشکلات مربوط به تغذیه قحطی و کمبود مواد غذایی لازم برای سوخت‌وساز بدن است. با این وجود، سوءتغذیه در همهٔ کشورهای جهان با نمودهای گوناگون چون چاقی، بدخوری و یا کم‌خوری دیده می‌شود. بر پایه آمار سازمان بهداشت جهانی، سوءتغذیه بزرگ‌ترین عامل مرگ‌ومیر کودکان است.
از مهمترین دلایل سوءتغذیه در جهان میتوان کمبود مواد غذایی و کیفیت نامناسب آنها را نام برد. قحطی‌ها، کمبود آب و خشکی، جنگ‌ها و آفات محصولات کشاورزی موجب تشدید این دو مورد می‌شوند. افزایش جمعیت، گسترش بیابان‌ها، فقر و رژیم غذایی نادرست به علت نبود اطلاعات و دانش کافی نیز نقش ایفا می‌کنند. باید توجه داشت که خود سوءتغذیه موجب بروز بیماریها و اختلالاتی در سیستم ایمنی و گوارش بدن می‌شود که جذب برخی از مواد غذایی لازم برای متابولیسم بدن را دچار مشکل می‌کند. از طرفی دیگر، پرخوری، بدخوری و حتی رژیمهای سخت لاغری می‌توانند موجب سوءتغذیه شوند.
در کشورهای در حال توسعه، سوءتغذیه موجب بیماری‌هایی چون آنمی، کواشیورکور، راشیتیسم، یا کوری (به علت کمبود ویتامین آ) می‌شود. طبق آمار سال ۲۰۰۴ یونیسف، کمبود آهن در نوزادان بین ۶ تا ۲۴ ماه ۴۰ تا ۶۰٪، و کمبود ید ۱۰ تا ۱۵٪ بر رشد مغز و هوش تأثیر می‌گذارد. به علاوه، کمبود آهن و ید موجب به دنیا آمدن سالانهٔ ۱۸ میلیون نوزاد دچار عقب‌ماندگی ذهنی شده، و کمبود ویتامین آ مرگ سالانهٔ یک میلیون کودک را به همراه دارد.
keywords : مقالات الکترونیک،سایت مقالات الکترونیک،مقاله اینترنتی
